amō, amāre, amāvī, amātum 사랑한다(1변화 동사)
<글 순서>
①직설법
②접속법
③명령법
④부정사
⑤분사
⑥동사적 명사(동명사, 목적분사)
1) 직설법 능동태
| 시제/인칭 |
1인칭 | 2인칭 | 3인칭 | |
| 현재 | 단수 | amō | amās | amat |
| 복수 | amāmus | amātis | amant | |
| 미완료 | 단수 | amābam | amābās | amābat |
| 복수 | amābāmus | amābātis | amābant | |
| 미래 | 단수 | amābō | amābis | amābit |
| 복수 | amābimus | amābitis | amābunt | |
| 완료 | 단수 | amāvī | amāvistī, amāstī | amāvit |
| 복수 | amāvimus | amāvistis, amāstis | amāvērunt, amāvēre | |
| 과거완료 | 단수 | amāveram | amāverās | amāverat |
| 복수 | amāverāmus | amāverātis | amāverant | |
| 미래완료 | 단수 | amāverō | amāveris | amāverit |
| 복수 | amāverimus | amāveritis | amāverint | |
2) 직설법 수동태
| 시제/인칭 | 1인칭 | 2인칭 | 3인칭 | |
| 현재 | 단수 | amor | amāris, amāre | amātur |
| 복수 | amāmur | amāminī | amantur | |
| 미완료 | 단수 | amābar | amābāris, amābāre | amābātur |
| 복수 | amābāmur | amābāminī | amābantur | |
| 미래 | 단수 | amābor | amāberis, amābere | amābitur |
| 복수 | amābimur | amābiminī | amābuntur | |
| 완료 |
단수 | amātus sum(남성) amāta sum(여성) amātum sum(중성) |
amātus es amāta es amātum es |
amātus est amāta est amātum est |
| 복수 | amātī sumus amātae sumus amāta sumus |
amātī estis amātae estis amāta estis |
amātī sunt amātae sunt amāta sunt |
|
| 과거완료 |
단수 | amātus eram(남성) amāta eram(여성) amātum eram(중성) |
amātus erās amāta erās amātum erās |
amātus erat amāta erat amātum erat |
| 복수 | amātī erāmus amātae erāmus amāta erāmus |
amātī erātis amātae erātis amāta erātis |
amātī erant amātae erant amāta erant |
|
| 미래완료 |
단수 | amātus erō(남성) amāta erō(여성) amātum erō(중성) |
amātus eris amāta eris amātum eris |
amātus erit amāta erit amātum erit |
| 복수 | amātī erimus amātae erimus amāta erimus |
amātī eritis amātae eritis amāta eritis |
amātī erunt amātae erunt amāta erunt |
① 직설법 완료 수동태
amātus + sum의 현재시제 직설법 능동태
남성, 여성, 중성 순서
1인칭 단수 : amātus sum, amāta sum, amātum sum.
2인칭 단수 : amātus es, amāta es, amātum es.
3인칭 단수 : amātus est, amāta est, amātum est.
1인칭 복수 : amātī sumus, amātae sumus, amāta sumus.
2인칭 복수 : amātī estis, amātae estis, amāta estis.
3인칭 복수 : amātī sunt, amātae sunt, amāta sunt.
② 직설법 과거완료 수동태
amātus + sum의 미완료 직설법 능동태
남성, 여성, 중성 순서
1인칭 단수 : amātus eram, amāta eram, amātum eram.
2인칭 단수 : amātus erās, amāta erās, amātum erās.
3인칭 단수 : amātus erat, amāta erat, amātum erat.
1인칭 복수 : amātī erāmus, amātae erāmus, amāta erāmus.
2인칭 복수 : amātī erātis, amātae erātis, amāta erātis.
3인칭 복수 : amātī erant, amātae erant, amāta erant.
③ 직설법 미래완료 수동태
amātus + sum의 미래 직설법 능동태
남성, 여성, 중성
1인칭 단수 : amātus erō, amāta erō, amātum erō.
2인칭 단수 : amātus eris, amāta eris, amātum eris.
3인칭 단수 : amātus erit, amāta erit, amātum erit.
1인칭 복수 : amātī erimus, amātae erimus, amāta erimus.
2인칭 복수 : amātī eritis, amātae eritis, amāta eritis.
3인칭 복수 : amātī erunt, amātae erunt, amāta erunt.
* 가정법(접속법)에서는 미래수동태형이나 미래완료수동태형은 없음
3) 접속법 능동태
① 접속법(가정법)은 권유, 명령, 의도, 의무, 추측, 희망 등을 나타내거나 조건절, 목적절, 결과절 등에서 사용하는 동사 표현형이다. 접속법 자체가 발생하지 않는 일을 말하는 것이므로 미래시제와 미래완료시제는 별도로 없고 현재와 완료시제가 대신한다. 라틴어 접속법에는 현재, 미완료, 완료, 과거완료 등 4가지 시제가 있다.
| 시제/인칭 | 1인칭 | 2인칭 | 3인칭 | |
| 현재 | 단수 | amem | amēs | amet |
| 복수 | amēmus | amētis | ament | |
| 미완료 | 단수 | amārem | amārēs | amāret |
| 복수 | amārēmus | amārētis | amārent | |
| 완료 | 단수 | amāverim | amāverīs | amāverit |
| 복수 | amāverīmus | amāverītis | amāverint | |
| 과거완료 | 단수 | amāvissem, amāssem | amāvissēs, amāssēs | amāvisset, amāsset |
| 복수 | amāvissēmus, amāssēmus | amāvissētis, amāssētis | amāvissent, amāssent |
4) 접속법 수동태
| 시제/인칭 | 1인칭 | 2인칭 | 3인칭 | |
| 현재 수동태 | 단수 |
amer | amēris, amēre | amētur |
| 복수 | amēmur | amēminī | amentur | |
| 미완료 수동태 | 단수 | amārer | amārēris, amārēre | amārētur |
| 복수 | amārēmur | amārēminī | amārentur | |
| 완료수동태 |
단수 | amātus sim(남성) amāta sim(여성) amātum sim(중성) |
amātus sīs amāta sīs amātum sīs |
amātus sit amāta sit amātum sit |
| 복수 | amātī sīmus amātae sīmus amāta sīmus |
amātī sītis amātae sītis amāta sītis |
amātī sint amātae sint amāta sint |
|
| 과거완료 수동태 |
단수 | amātus essem(남성) amāta essem(여성) amātum essem(중성) |
amātus essēs amāta essēs amātum essēs |
amātus esset amāta esset amātum esset |
| 복수 | amātī essēmus amātae essēmus amāta essēmus |
amātī essētis amātae essētis amāta essētis |
amātī essent amātae essent amāta essent |
①접속법 완료 수동태
amātus sum의 현재시제 접속법 능동태
인칭/성, 남성, 여성, 중성
1인칭 단수 : amātus sim, amāta sim, amātum sim.
2인칭 단수 : amātus sīs, amāta sīs, amātum sīs.
3인칭 단수 : amātus sit, amāta sit, amātum sit.
1인칭 복수 : amātī sīmus, amātae sīmus, amāta sīmus.
2인칭 복수 : amātī sītis, amātae sītis, amāta sītis.
3인칭 복수 : amātī sint, amātae sint, amāta sint.
②접속법 과거완료 수동태
amātus sum의 미완료 접속법 능동태
인칭/성, 남성, 여성, 중성
1인칭 단수 : amātus essem, amāta essem, amātum essem.
2인칭 단수 : amātus essēs, amāta essēs, amātum essēs.
3인칭 단수 : amātus esset, amāta esset, amātum esset.
1인칭 복수 : amātī essēmus, amātae essēmus, amāta essēmus.
2인칭 복수 : amātī essētis, amātae essētis, amāta essētis.
3인칭 복수 : amātī essent, amātae essent, amāta essent.
5) 명령법 능동태
명령법에서는 1인칭 형태는 없고, 2인칭은 현재와 미래, 3인칭은 미래시제에서만 쓰인다.
| 시제/인칭 | 2인칭 | 3인칭 |
| 현재 |
amā | — |
| amāte | — | |
| 미래 | amātō | amātō |
| amātōte | amantō |
6) 명령법 수동태
| 시제/인칭 | 2인칭 | 3인칭 |
| 현재 | amāre | — |
| amāminī | — | |
| 미래 | amātor | amātor |
| — | amantor |
7) 부정사
① amo 동사의 부정사는 현재, 완료, 미래시제에 각각 능동 수동형이 있어 모두 6가지이다.
② 수(단수,복수)에 대한 구별과 인칭에 따른 구별은 없다.
| 부정사 | 현재 | 완료 | 미래 |
| 능동 | amāre | amāvisse, amāsse | amātūrum esse |
| 수동 | amārī | amātum esse | amātum īrī |
8) 분사
① 영어에서처럼 현재분사는 능동형, 과거분사는 수동형. 미래분사는 능동 수동 등 4가지이다.
② 완료분사 수동태 중성형과 목적분사 대격형은 형태가 서로 같으며, 동사의 기본형 중 하나이다.
③ 미래분사수동태는 '~되어야 할'이라는 뜻을 가져 '당위분사'라고도 하며 동형용사라고도 한다.
④ 형용사 1.2 변화를 따르므로, 형용사와 같이 성과 수에 다른 격변화를 한다.
| 분사 | 현재 | 완료 | 미래 |
| 능동 | amāns | — | amātūrus |
| 수동 | — | amātus | amandus |
① 현재분사 능동태 amans의 변화
단수변화 Singular
격/성 남/여. 중성
주격 amāns, amāns
속격 amantis, amantis
여격 amantī, amantī
대격 amantem, amāns
탈격 amante(amantī), amante(amantī)
호격 amāns, amāns
복수변화 Plural
격/성 남/여. 중성
주격 amantēs, amantia
속격 amantium, amantium
여격 amantibus, amantibus
대격 amantēs(amantīs), amantia
탈격 amantibus, amantibus
호격 amantēs, amantia
② 완료분사 수동태 amatus의 변화
단수변화 Singular
격/성 남성 여성 중성
주격 amātus amāta amātum
속격 amātī amātae amātī
여격 amātō amātae amātō
대격 amātum amātam amātum
탈격 amātō amātā amātō
호격 amāte amāta amātum
복수변화 Plural
격/성 남성 여성 중성
주격 amātī amātae amāta
속격 amātōrum amātārum amātōrum
여격 amātīs amātīs amātīs
대격 amātōs amātās amāta
탈격 amātīs amātīs amātīs
호격 amātī amātae amāta
③ 미래분사 능동태 amātūrus의 변화
단수변화, Singular, ,
격/성, 남성, 여성, 중성
주격 : amātūrus, amātūra, amātūrum
속격 : amātūrī, amātūrae, amātūrī
여격 : amātūrō, amātūrae, amātūrō
대격 : amātūrum, amātūram, amātūrum
탈격 : amātūrō, amātūrā, amātūrō
호격 : amātūre, amātūra, amātūrum
복수변화, Plural, ,
격/성, 남성, 여성, 중성
주격 : amātūrī, amātūrae, amātūra
속격 : amātūrōrum, amātūrārum, amātūrōrum
여격 : amātūrīs, amātūrīs, amātūrīs
대격 : amātūrōs, amātūrās, amātūra
탈격 : amātūrīs, amātūrīs, amātūrīs
호격 : amātūrī, amātūrae, amātūra
④ 미래분사 수동태 amandus의 변화 - 당위분사, 동형용사(gerundivum)
* 뜻 : 사랑받아야 할.
* 미래분사수동태 중성 단수의 속격 여격 대격 탈격 등은 동명사로도 사용되며, 뜻은 능동이다.
단수
주격 amandus, amanda, amandum
속격 amandī, amandae, amandī
여격 amandō, amandae, amandō
대격 amandum, amandam, amandum
탈격 amandō, amandā, amandō
복수
주격 amandī, amandae, amanda
속격 amandōrum, amandārum, amandōrum
여격 amandīs, amandīs, amandīs
대격 amandōs, amandās, amanda
탈격 amandīs, amandīs, amandīs
9) 동사적 명사 verbal nouns
(1) 동명사(gerund)
① 라틴어 동명사는 미래분사수동태 중성 단수의 속격 여격 대격 탈격과 같은 형태이며, 뜻은 능동이다.
② 동사의 명사적 용법에서 주격은 동명사 대신 부정사가 쓰이며, 동명사의 대격은 전치사의 목적어로 쓰인다. 동사의 직접 목적어는 부정사가 대신 사용된다.
속격 amandī
여격 amandō
대격 amandum
탈격 amandō
(2) 수피눔(supinum, '목적분사', 목적동명사, 와사동명사)
수피눔은 동사상 명사(動詞狀 名詞)로 분사나 부사가 아니다. 형태는 당위분사와 같고, 뜻은 ⓐ목적(대격)이나 ⓑ판단의 근거(탈격)이며, 문장에서는 부사처럼 쓰인다. 명사 4변화의 어미를 가진 대격과 탈격만 있다.
수피눔 대격과 완료분사 중성 주격(대격) 단수는 같은 형태이며 동사의 기본형 중의 하나이다.
명칭은 supinum이며 영어로는 supine이다. 우리말 직역은 '와사(불완전 동명사, 누워있는 말)'
대격(~하기 위해, ~할 목적으로) amātum
탈격(~하기에) amātū
여기까지 정리하고 난 느낌 - '라틴어야! 사랑한다 ㅠㅠ'
댓글